Anders werken om ouderen langer zelfstandig te laten wonen: het kán
Het personeelstekort in de ouderenzorg stijgt hard. Het aantal ouderen met een zorgvraag ook. In 2031 is het aantal 80-plussers zelfs met 50% gestegen vergeleken met nu. Dat is best even schrikken voor iedereen die werkt in een verpleeghuis of in de wijkzorg. Drie collega’s vanuit verschillende zorgorganisaties vertellen tijdens een rondetafelgesprek hoe een andere manier van werken hen en hun cliënten helpt. Door anders te gaan werken, winnen we tijd en kunnen we tegelijkertijd ouderen een stuk zelfstandigheid teruggeven. Nu al zetten verschillende zorgverleners in jouw regio slimme oplossingen in. Onze collega Marloeke nam deel aan het gesprek.
Doen wat nodig is
Natuurlijk kennen Marloeke van Oirschot, Saskia Benschop en Roel van Schilt de voorbeelden van hoe het vroeger ging. Van de wijkverpleegkundige die op haar knieën zat om te helpen met de steunkousen. En van gesprekjes bij een kopje thee of uitjes naar de markt. Het zijn vooral mantelzorgers en bezorgde familieleden van cliënten die vasthouden aan zulke voorbeelden. Ze zijn vaak bang dat hun vader, moeder, broer of buurman niet de zorg krijgt waar hij of zij in hun ogen recht op heeft. Of dat hun geliefde vereenzaamt. Daarom is het belangrijk dat ouderen kunnen terugvallen op een sociaal netwerk of een zorgmaatje. Zodat zorgverleners kunnen doen wat nodig is: het verlenen van goede zorg. Nu en in de toekomst.
“Het is niet onze taak om eenzaamheid weg te nemen, al zou je dat in je hart misschien wel willen. Het kan helpen om daar eens met collega’s over te praten.”
Tip van Marloeke
Helpen met de handen op de rug
Om ouderen langer zelfstandig te kunnen laten wonen, is het belangrijk om hen zo veel mogelijk zelf te laten doen. Roel: “En als het niet lukt, dan helpen wij. Ik sta vaak met mijn handen op de rug, bijvoorbeeld wanneer iemand naar het toilet moet. Ik motiveer de cliënt op zo’n moment en ik geef adviezen. Dan blijkt bijvoorbeeld dat er een beugel nodig is om iemand goed uit bed te laten komen. Vervolgens stuur ik de ergotherapeut een berichtje. Die past er dan een mouw aan. Natuurlijk is het voor sommige collega’s wennen om op deze manier te werken. Het gevoel dat je misschien tekortschiet is best te begrijpen, maar zeker niet terecht.”
“Wie er ook bij een cliënt komt, de zorg die je biedt moet dezelfde zijn. Als jij er een afwasje doet, verwacht de cliënt dat namelijk ook van je collega.”
Tip van Roel
Ergotherapeuten kijken mee
Marloeke herkent deze situatie. Ze gebruikt de ogen en oren van de ergotherapeut en fysiotherapeut al een tijdje. Marloeke: “Waar we voorheen mensen hielpen met het aan- en uitkleden en douchen, kijken we nu samen met deze specialisten naar wat een cliënt nodig heeft om het weer zelf te kunnen. Voor de een is dat een douchestoel of een speciale mat, voor de ander wat meer zelfvertrouwen. En we kijken breder. Wat moet er gebeuren wanneer iemand nog graag wil autorijden, fietsen of een maaltijd bereiden? ’Langer Actief Thuis’ noemen we deze kijk op zorg. Het traject duurt twaalf weken en elke week evalueren we, maken we het zorgplan up-to-date en brengen we collega’s op de hoogte zodat iedereen dezelfde zorg geeft. Dat kost me misschien extra tijd, maar uiteindelijk levert Langer Actief Thuis mij tijdwinst op. Het betekent dat we nog steeds warme zorg leveren, maar in een andere vorm.”
Net zo veilig, maar dan sneller
Volgens Saskia zijn cliënten dankbaar met innovatieve oplossingen en praktische vondsten als een beugel of een hulpmiddel bij het aankleden. Saskia: “Niemand vraagt voor z’n plezier om hulp. Veruit de meeste mensen wíllen graag zelfstandig zijn, al geldt dat natuurlijk niet voor bijvoorbeeld mensen met de zwaarste vorm van dementie.” Ook al is de Medido niet voor iedereen geschikt, deze slimme medicijnverdeler levert Saskia een kortere medicijnroute op. En dus tijdwinst. Het gesprek met mantelzorgers en familie blijft belangrijk, zegt Saskia. “Wanneer je open en enthousiast het gesprek ingaat, merk je dat er begrip is voor de keuze om een Medido in te zetten. Leg daarbij de nadruk op zelfredzaamheid en je krijgt een positieve reactie. Bovendien zijn wij er mocht het niet lukken. We springen direct bij.”
“Ga je positief een gesprek aan met mantelzorgers, familie en cliënt dan krijg je een positieve reactie terug. Vaak zijn mensen zelfs trots dat hun geliefde ‘het zelf kan’.”
Tip van Saskia
Slim bekeken die druppelbril
Cliënten zelf laten doen wat ze zelf nog prima kunnen. Het klinkt eigenlijk heel logisch. Neem het druppelen van ogen. Dankzij een simpele bril met zes gaatjes kan iemand het zelf, tenzij er bijvoorbeeld sprake is van een ernstige vorm van dementie. Roel: “Na een of twee keer samen oefenen, hebben de meeste cliënten het onder de knie. Uit een kleine rekensom bleek dat er met deze bril in Thebe-instellingen al 24 uur aan menskracht per dag bespaard kan worden. Bij onze wijkteams is dat ook nog eens 19 uur. Wel gek dat er nog steeds huisartsen, optometristen en apothekers zijn die de druppelbril niet kennen en niet leveren. Maar dat gaat binnenkort veranderen. Willen we de ouderenzorg met elkaar veranderen, dan moet iedereen meedoen!”
Roel van Schilt is 29 jaar. Hij werkt u vijf jaar bij Thebe op een geriatrische revalidatieafdeling. “Mensen blijven maximaal twee maanden bij ons en gelukkig gaan de meesten na hun herstel weer naar huis. Het is dus belangrijk dat er een sociaal netwerk is voor hen, want thuiszorg is maar beperkt beschikbaar.”
Wijkverpleegkundige Marloeke van Oirschot is 26 jaar. Inmiddels werkt ze acht jaar in de zorg, waarvan ruim twee jaar voor Mijzo. Per dienst ziet ze zo’n vijftien à twintig cliënten met korte zorgvragen. Zijn het huisbezoeken voor intakes of indicaties, dan zijn het vier of vijf adressen per dienst. “Veranderingen in de zorg zijn voor mij goed te behappen. Maar voor sommige collega’s is het best pittig.”
Saskia Benschop is 33 jaar en werkt 13 jaar bij Zorggroep Elde Maasduinen. Nu op een somatische afdeling. “Als meisje van acht ging ik met m’n moeder mee naar ‘de huiskamer’. Zo ben ik in de zorg gerold.” Haar afdeling telt op dit moment 38 cliënten met indicaties in de categorieën vijf en zes. “Je komt altijd tijd tekort. Daarom is het goed dat we innovaties in de zorg omarmen.”
Het rondetafelgesprek maakt onderdeel uit van de campagne Hoe dan? Zo!, een initiatief van de VVT-organisaties in West- en Midden-Brabant. In deze campagne vertellen medewerkers en cliënten hoe anders werken er voor hen uitziet, hoe ze dit ervaren en wat het de medewerker én cliënt oplevert.
